Polak i Rosjanin dwa bratanki?

Kończymy dziś cykl publikacji członków PTHM związany z filozofią rosyjską. Od ostatniej aktualizacji na naszych stronach pojawiły się artykuły Janusza Dobieszewskiego („Marksizm i neomarksizm”, „Aleksander Hercen – filozofia czynu, filozofia osobowości”, „Michaił Bakunin – teoria rewolucyjna jako filozofia negacji”) i Jacka Uglika („Heglowskie inspiracje Michała Bakunina. O rzeczywistości tego, co rozumne i rozumności tego, co rzeczywiste”). Ich skomasowana lektura, może z wyjątkiem przekrojowego artykułu o marksizmie i neomarksizmie, może sprawić wrażenie jednego tekstu, o tym samym, obracającym się w kółko wokół tego samego. Pomimo tego, a z uwzględnieniem dużej wartości poznawczej tych tekstów, warto zadać sobie wysiłek umysłowy i zastanowić się, na ile nasza współczesna sytuacja A.D. 2011 w polskim kontekście nie przypomina (nie odpowiada?) sytuacji z pierwszej połowy XIX wieku w Imperium Rosyjskim, przy czym byłaby to sytuacja (jak każda wtórna) okrojona: można by ją było scharakteryzować przez określenie „quasi-okcydentalizmu bez słowianofilstwa”. Właściwie cały wysiłek polskiej lewicowej inteligencji skoncentrowany jest na egzegezie i sprawczej wierze w dorobek intelektualny powstały na Zachodzie, na zachodnich uniwersytetach (abstrahując od panteonu nazwisk można wyrazić to symbolicznie: Berkeley i/lub Sorbona) lub w ramach instytucji zachodnich (Unia Europejska). W ramach ucieczki przed zaściankowością (w najlepszym razie) nie podejmuje się problematyki „tu i teraz”, dotyczącej najbliżej otaczającej rzeczywistości lokalnej, nie podejmuje się wysiłku konstrukcji własnych narzędzi teoretycznych czy podejmowania „miejscowych” narzędzi i dokonań „z przeszłości”. Znajdujemy się w sytuacji pełnego kolonializmu intelektualnego i kulturowego. Tym samym polski lewicowy intelektualista jest częścią problemu, a nie (jakimkolwiek) warunkiem jego rozwiązania. Czas zacząć to odmieniać.